Μέσα σε μέρες κρίσης και ανακατατάξεων θα βγω λίγο εκτός θέματος (ή μήπως όχι, στο τέλος του άρθρου θα μου πείτε). Θα πάω στο σχολείο που τελείωσε και τα παιδιά δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου είναι έτοιμα να απολαύσουν τους καρπούς ενός ανέμελου (;) καλοκαιριού. Με μπάνια, εξοχές, διακοπές, χωριό, νησί, βουνό αλλά ακόμα και πόλη, διαμέρισμα. Όλων αυτών των ετερόκλητων προορισμών το κοινό γνώρισμα είναι ένα: ο άφθονος ελεύθερος χρόνος και η ανεμελιά. Η καλύτερη ευκαιρία για να γνωρίσουν έναν ακόμα φίλο. Έναν φίλο που έχει να τους πει πολλά και να τους κάνει καλή παρέα. Δεν μιλάω για το facebook ή το playstation, με τα οποία άλλωστε δεν έχουν χάσει την επαφή όλον τον χρόνο. Μιλάω για έναν πιο σπάνιο φίλο, που περιμένει το καλοκαίρι για να τους γοητεύσει και δεν είναι άλλος από το βιβλίο.
Είναι γεγονός ότι παιδιά, έφηβοι και νέοι έχουν γυρίσει την πλάτη στο βιβλίο τα τελευταία χρόνια. Είναι τόσα τα γοητευτικά ερεθίσματα και οι πειρασμοί από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα κοινωνικά δίκτυα, την τηλεόραση που κάνουν
το βιβλίο να φαίνεται σαν να ξέμεινε από μια άλλη εποχή. Οι
ρυθμοί έχουν επιταχυνθεί πολύ και οι νέοι θέλουν γρήγορες, άμεσες δραστηριότητες κι όχι αργόσυρτες διαδικασίες όπως το διάβασμα. Το βιβλίο έχει πέσει στην υπόληψή τους γιατί τα πάντα έχουν οπτικοποιηθεί. Γιατί να «ξοδέψουν» 2-3 βδομάδες διαβάζοντας μια περιπέτεια όταν του χρόνου θα την δουν σε ταινία τρώγοντας ποπ-κορν και φορώντας γυαλιά 3-D;
Tι μπορεί να γίνει για να ξαναανακαλύψουν οι νέοι το βιβλίο; Οι νέοι μιμούνται και αν γίνει κάτι “trendy” πέφτουν με τα μούτρα. Πώς μπορεί το βιβλίο να γίνει trendy; Σε αυτό νομίζω μπορούν να βοηθήσουν οι νέες τεχνολογίες. Ήδη υπάρχουν “readers” που σε μέγεθος πακέτου τσιγάρων μπορούν να χωρέσουν εκατοντάδες βιβλία ηλεκτρονικά. Αν είχαν και την μυρωδιά των φρεσκοτυπωμένων σελίδων, θα ήταν τα τέλεια υποκατάστατα (πώς φαίνεται ότι είμαι οσφρητικός τύπος). Κάτι άλλο που μπορεί επίσης να βοηθήσει είναι να δημιουργηθούν σύγχρονοι χώροι ανάγνωσης που θα γίνουν στέκια νεολαίας ή ακόμα και συνήθειες που θα γίνουν μόδα όπως το book crossing δηλ. αφήνω το βιβλίο που διάβασα κάπου (παγκάκι, πλατεία, πάρκο) για έναν άγνωστο, επόμενο αναγνώστη.
Ιδιαίτερα για τις νεαρές ηλικίες, η αγάπη στα εξωσχολικά βιβλία είναι θείο δώρο. Όχι μόνο για τους λόγους που επικαλούνται πολλές φορές οι φιλόλογοι, που μπορεί άθελά τους να μετατρέπουν την ανάγνωση από απόλαυση σε υποχρεωτικό καθήκον («να διαβάσει για να βελτιώσει την έκφρασή του»). Το μεγαλύτερο ευεργέτημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν τη φαντασία τους. Να μην έχουν έτοιμες τις εικόνες, όπως στο σινεμά, στην τηλεόραση, στα ηλεκτρονικά που κυριαρχούν στην εποχή μας, αλλά να τις πλάθουν μόνοι τους, ενεργοποιώντας εκείνους τους νευρώνες του εγκεφάλου που είναι ταγμένοι στη δημιουργία. Να διαβάζουν και να αφομοιώνουν σιγά-σιγά, μακριά από τους υστερικούς ρυθμούς που συνήθως τα βομβαρδίζει το περιβάλλον. Να κάνουν τις προτάσεις εικόνες και τις λέξεις συναισθήματα. Μήπως η μασημένη τροφή της εικόνας στην εποχή που ζούμε, βάζει τελικά σε καλούπια τη δημιουργική μας φαντασία;
Εχω την αίσθηση ότι στην Ελλάδα δεν διαβάζουμε όσο μας αξίζει. Και η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσει αυτή η ευεργετική συνήθεια είναι όταν είμαστε ακόμα παιδιά. Και η καλύτερη εποχή γι αυτό είναι το καλοκαίρι όπου η ανεμελιά και ο ελεύθερος χρόνος αφθονούν. Η πρώτη επαφή των παιδιών μπορεί να είναι στην αρχή αμήχανη και με ενδοιασμούς. Αν όμως επιμείνουν βυθίζονται στις λέξεις, στις προτάσεις ,στις σελίδες. Κι όταν το βιβλίο πάρει το πάνω χέρι μετά τις πρώτες αναγνωριστικές σελίδες, θα δείτε πώς ανυπομονούν να το ξαναπιάσουν στα χέρια τους. Υπάρχουν πολλές στιγμές μέσα στο 24ωρο ενός ξέγνοιαστου πιτσιρικά που μπορεί να χωρέσει ένα βιβλίο. Ξαπλωμένος στο κρεβάτι πριν τον ύπνο (παρεμπιπτόντως, όποιος έχει καταφέρει να πείσει τα παιδιά του να ξαπλώνουν το μεσημέρι να μου πει τη συνταγή παρακαλώ), χαλαρώνοντας σε ένα παγκάκι, σε πλοία, αεροπλάνα και αεροδρόμια. Αρκεί να γίνει η αρχή και μετά ο σπόρος πιάνει. Και μην ξεχνάτε ότι ποτέ δεν είναι αργά να αγαπήσει κάποιος το διάβασμα.
Πριν φύγουν τα παιδιά για διακοπές, κατασκηνώσεις κλπ, πάρτε τα και πηγαίνετε μια βόλτα σε ένα βιβλιοπωλείο. Προτιμήστε τα συνοικιακά πριν ακόμα κλείσουν κι αυτά χειμαζόμενα από την κρίση. Αφιερώστε λίγη ώρα μαζί τους να δείτε βιβλία. Καθίστε με την ησυχία σας και ξεφυλλίστε. Υπάρχουν για όλα τα γούστα σας διαβεβαιώνω. Από τα κλασσικά αριστουργήματα, έως έργα σύγχρονων ελλήνων και ξένων συγγραφέων που μιλούν πιο άμεσα τη γλώσσα τους. Προσπαθήστε να τα καθοδηγήσετε χωρίς να τα «καπελώσετε». Δώστε τους ερεθίσματα αλλά αφήστε τους την τελική πρωτοβουλία να διαλέξουν. Και βέβαια, προσοχή μην πέσετε στην παγίδα της επιβολής μιας πειθαναγκαστικής ανάγνωσης. Τίποτε δεν στεριώνει, αν γίνεται με το ζόρι.
Εν τέλει, το βιβλίο είναι και μια άσκηση, μια στάση ζωής, ιδιαίτερα σήμερα, όπου γύρω μας βλέπουμε να κυριαρχούν τα καταναλωτικά πρότυπα. Μέσα σε αυτόν τον αχταρμά, τα παιδιά νομίζουν ότι το καινούργιο μοντέλο κινητού, το φιρμάτο μπλουζάκι, το μοδάτο παπούτσι θα τους κάνει να ξεχωρίσουν. Εμένα όμως θα με εντυπωσίαζε πιο πολύ ένα αγόρι ή κορίτσι που αντί για αυτά, κρατάει στα χέρια του ένα βιβλίο. Ίσως γιατί είναι η εξαίρεση… Ίσως γιατί ζηλεύω… Ίσως γιατί εκεί υπάρχει πραγματικός «πλούτος»… Ίσως γιατί τελικά βαθιά μέσα μου πιστεύω ότι φτάνοντας στην τελευταία σελίδα ενός βιβλίου είμαστε πάντα λίγο «πλουσιότεροι» απ’ ότι στην πρώτη...
protagon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου