ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΟΥ

Του Μόσχου Γ. Τερζίδη

Ύστερα από επιθυμία μου πολλών ετών να επισκεφτώ τον τόπο που γεννήθηκαν οι γονείς μου, τον Ιούλιο του 1994 μαζί με τους γονείς μου και τον χορευτικό Σύλλογο Νέας Χαλκηδόνας, επισκεφθήκαμε το Τετεβέν Βουλγαρίας όπου ο Σύλλογος έδωσε παραστάσεις, και από εκεί, μεταξύ άλλων χωριών, επισκεφθήκαμε για λίγη ώρα και το Μεγάλο Μοναστήρι Ανατολικής Ρωμυλίας όπου έχουν γεννηθεί οι γονείς μου το 1920 και το 1924 με την ανταλλαγή πληθυσμών έφυγαν από εκεί και το 1925 εγκαταστάθηκαν στα Τρίκαλα.

  Ο πατέρας μου ήταν η δεύτερη φορά που επισκεπτόταν το χωριό, αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ τη συγκίνησή του και τη λαχτάρα του να επισκεφθεί το σπίτι που γεννήθηκε και που κατοικείται μέχρι και σήμερα, αναπαλαιωμένο βέβαια, από Βουλγάρους. Βιαζότανε και έτρεχε σαν μικρό παιδί να προλάβει να φτάσει στο σπίτι. Εγώ με τη μάνα μου και την γυναίκα μου τον ακολουθούσαμε συγκινημένοι και εγώ με τη βιντεοκάμερα κατέγραφα την κάθε του κίνηση. Φτάνοντας στο σπίτι η Βουλγάρα σπιτονοικοκυρά, μας υποδέχθηκε πρόσχαρα και ο πατέρας μου ξεναγούσε συγκινημένος, δείχνοντας σε ποιο δωμάτιο ήταν η «ανεμοκούνια» που τον κουνούσαν, που ήταν η «αχυρώνα», το «ντάμη» (σταύλος), ο «νταϊμάς» (μαντρί) κ.α. Στιγμή πολύ συγκινητική. Το σπίτι της μάνας μου δεν υπάρχει γιατί το γκρέμισαν και στο σημείο εκείνο έγινε η πλατεία του χωριού. Τη χρονιά αυτή γνωριστήκαμε στο Ίντσοβο (Άκμπνουνάρ) με μια απόγονο Ελλήνων, την Σιδέρκα, που μιλά πολύ καλά τα Ελληνικά και από τότε έχουμε στενούς οικογενειακούς δεσμούς και μας εξυπηρετεί πολύ όταν παγαίνουμε εκεί. Στο Ίντσοβο υπάρχουν πολλοί απόγονοι Ελλήνων που μιλούν Ελληνικά, καθώς και στο Τοπόλωφγκραντ (Καβακλή), αλλά στο Μεγάλο Μοναστήρι δεν έχει καθόλου Έλληνες ή και αν υπάρχουν δεν μιλούν Ελληνικά.

   Την επόμενη χρονιά 1995 πάλι με το Σύλλογο Χαλκηδόνας, αλλά χωρίς τους γονείς μου, επισκεφθήκαμε την πόλη Γιάμπολ στην περιοχή της οποίας βρίσκονται τα χωριά των προγόνων μας, όπου ο Σύλλογος έδωσε και πάλι παραστάσεις και είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε και πάλι το Μεγάλο Μοναστήρι για περισσότερο χρόνο, αφού ο Σύλλογος έκανε εκεί μια πρόχειρη χορευτική παράσταση και μας φιλοξένησε και ο Δήμαρχος του χωριού.

   Φέτος στις 5 Ιουνίου 2011 το χωριό Μεγάλο Μοναστήρι Ανατολικής Ρωμυλίας αναβίωσε και πάλι το έθιμο «Κουρμπάνι» που με την προτροπή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ανατολικής Ρωμυλίας (ΠΟΣΑΡ) άρχισε να αναβιώνει πριν από μερικά χρόνια στο μέρος της μη υπάρχουσας σήμερα εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου που βρίσκεται στο «Μπαϊρι» λίγο έξω από το χωριό. Φέτος στο «Κουρμπάνι» ο Δήμαρχος του Μεγάλου Μοναστηρίου υποσχέθηκε ότι μελλοντικά θα κάνει μνημείο στην πλατεία του χωριού για αυτούς που ξεσπιτώθηκαν το 1924 και θα κτίσει εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στο σημείο που ήταν το παλιό.

   Εμείς όπως και πέρυσι έτσι και φέτος παρευρεθήκαμε στο «κουρμπάνι», που το τίμησαν πέρυσι με την παρουσία τους, το Συμβούλιο της ΠΟΣΑΡ και πέντε λεωφορεία από την περιοχή του Νέου Μοναστηρίου (Τζιόμπα) και του Βόλου και φέτος πάλι παρευρέθηκαν το Συμβούλιο της ΠΟΣΑΡ και ένα λεωφορείο από το Μεγάλο Μοναστήρι Λάρισας (Σαλασλάρι) καθώς και πολλά μεμονωμένα άτομα από χωριά της Ελλάδας, των οποίων οι πρόγονοί τους κατάγονταν από την περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας. Η συμμετοχή από τη γύρω περιοχή του χωριού ήταν μεγάλη και το γλέντι καλό, αλλά τα χάλασε γρήγορα ο καιρός.

   Ύστερα από τα παραπάνω που βίωσα, προτείνω και προτρέπω όλους όσους οι πρόγονοί τους είναι πρόσφυγες, να επισκεφθούν και να γνωρίσουν τους τόπους-πατρίδες των προγόνων τους (Ανατολική Ρωμυλία, Θράκη, Παράλια Μαύρης Θάλασσας, Πόντο, Μικρά Ασία, Τουρκικά παράλια κ.λ.π.). 
   Οι απόγονοι των οποίων οι πρόγονοί τους κατάγονται από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας και ειδικά από το Μεγάλο Μοναστήρι, καλό θα είναι να διαβάσουν το βιβλίο του Αείμνηστου Δασκάλου Τερζίδη Μόσχου «Οι Μοναστηριώτες» όπου αναφέρεται για τη ζωή και τις παραδόσεις στο Μεγάλο Μοναστήρι και ευρύτερα για τα χωριά της Ανατολικής Ρωμυλίας και να βάλουν σκοπό της ζωής τους να επισκεφθούν το χωριό. Να επισκεφθούν μέρη που είναι συνυφασμένα με τη ζωή, την ιστορία, τις παραδόσεις και τα γλέντια του χωριού, όπως είναι το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στην περιοχή του Τοπόλωφγκραντ (Καβακλή), οι διηγήσεις για την οραματίστρια Μπάμπω Στρέμπου που προέβλεπε τα τεκταινόμενα μέχρι σήμερα, ο τάφος της οποίας είναι στο Ίντσοβο (Άκμπουνάρ), κ.λ.π. Στο Μεγάλο Μοναστήρι να σταθούν μπροστά: Στην εκκλησία που βαφτίστηκαν και εκκλησιάζονταν οι πρόγονοι, στο Σχολείο που πήγαιναν, στους «Τσιουσμέδες» που έπαιρναν νερό, στο μέρος που γινόταν το «Κουρμπάνι», στο μέρος που γινόταν το πανηγύρι, να περπατήσουν στα «σοκάκια» που περπατούσαν αυτοί , να αγναντέψουν τα «Μπαϊρια» και προπαντός να σταθούν μπροστά στα σπίτια που γεννήθηκαν και αν δεν γνωρίζουν σε ποια γεννήθηκαν, να σταθούν σε οποιοδήποτε μέρος του χωριού και να αναλογισθούν βαθειά, με τι καρδιά και κουράγιο εγκατέλειψαν το βιός τους που απέκτησαν με τόσους κόπους, ιδρώτα, βάσανα  και στερήσεις χρόνων και πήραν το δρόμο της προσφυγιάς με αντίξοες καιρικές συνθήκες και ώσπου να φτάσουν στον προορισμό τους, έκαναν το μισό και περισσότερο ίσως δρόμο, άλλοι με τα πόδια, άλλοι πάνω σε άλογα ή σε γαϊδούρια, άλλοι πάνω σε βοϊδόκαρα και αλογόκαρα και ώσπου να «σπιτωθούν» στα Τρίκαλα μένανε σε αντίσκηνα και μετά άντε πάλι από την αρχή να επιβιώσουν και να ξαναδημιουργηθούν. Άλλοι κόποι, βάσανα, στερήσεις, με την ελονοσία να τους θερίζει. Τελικά τα κατάφεραν. Ξαναδημιουργήθηκαν και Μεγαλούργησαν στις νέες τους πατρίδες. Γι΄αυτό λέω πρέπει. Πρέπει να φροντίσουν να πάνε ως ένδειξη ΑΓΑΠΗΣ προς τους προγόνους. Ότι τους θυμούνται. Να πάνε και να φέρουν στη μνήμη τους τα παραπάνω. Θα νοιώσουν κάτι το διαφορετικό……  Θα νοιώσουν κάτι που ένοιωσα και νοιώθω και εγώ κάθε φορά που πηγαίνω σε αυτά τα μέρη και όσο βαστούν τα πόδια μου θα πηγαίνω στο «Κουρμπάνι». Θα νοιώσουν αυτά που νοιώθω τώρα που γράφω και σκέφτομαι τα παραπάνω. Θα νοιώσουν ότι νοιώθουν όσοι επισκέπτονται τα μέρη των προγόνων. Θα νοιώσουν μια ευχάριστη συγκίνηση και χαρά που κατάφεραν και επισκέφθηκαν τα μέρη αυτά από όπου κατάγονται οι Ρίζες Τους και θα θέλουν  πάλι να πάνε και να ξαναπάνε….
Και θα ξαναπάνε μόλις μπορέσουν. Είναι σίγουρο αυτό.

Τερζίδης Μόσχος του Γεωργίου και της Ελένης

Τρίκαλα Ημαθίας.  
  

Εικόνες από την επίσκεψή μου στην Πατρίδα των προγόνων μου