Περιβάλλον

Γράφει ο Νίκος Χ. Κούτσιας  /  Λέκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

            2010 – Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ανακήρυξε το 2010 «Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας» με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κόσμου για τη σημασία της βιοποικιλότητας, για την αναγκαιότητα προστασίας των οικοσυστημάτων αλλά και για να ασκήσει πολιτικές πιέσεις για τη λήψη μέτρων προστασίας γενικότερα του περιβάλλοντος. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι «Η βιοποικιλότητα είναι ζωή - Η βιοποικιλότητα είναι η ζωή μας» επιδιώκοντας έτσι να αναδείξει τη σημασία της βιοποικιλότητας για τον άνθρωπο και τον πλανήτη γενικότερα. Τι είναι όμως βιοποικιλότητα; Είναι πλήρως κατανοητό ποια είναι η σημασία της; Στις λίγες αυτές γραμμές θα προσπαθήσουμε να την περιγράψουμε καθώς και να αναδείξουμε τη σημασία της.

Η βιοποικιλότητα, στη Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής στο Rio de Janeiro της Βραζιλίας το 1992, είναι η ποικιλομορφία όλων των ζωντανών οργανισμών - συμπεριλαμβανομένων των χερσαίων, θαλάσσιων, υδάτινων οικοσυστημάτων - και των οικολογικών συστημάτων που απαντώνται». Η βιοποικιλότητα αναφέρεται στα γονίδια (γενετική ποικιλότητα), στα είδη (ποικιλότητα ειδών) και στα οικοσυστήματα και τοπία (ποικιλότητα οικοσυστημάτων και τοπίων).

Η βιοποικιλότητα είναι σημαντική διότι προσφέρει στον άνθρωπο και σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς τη δυνατότητα προσαρμογών σε ένα περιβάλλον που συνεχώς μεταβάλλεται. Αυτό σχετίζεται με τη Θεωρία της Φυσικής Επιλογής, τη διαδικασία δηλαδή της εξέλιξης των ειδών μέσω της οποίας οι οργανισμοί που είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αφήνουν περισσότερους απογόνους από εκείνους που είναι λιγότερο προσαρμοσμένοι. Η θεωρία της φυσικής επιλογής διατυπώθηκε επίσημα το 1858, από τους Κάρολο Δαρβίνο και τον Alfred Russel Wallace, που πραγματοποιούσαν εκείνη την περίοδο ανεξάρτητες μεταξύ τους έρευνες. Ο μεγάλος αριθμός και η ποικιλομορφία των σύγχρονων μορφών ζωής στη γη είναι το αποτέλεσμα εκατοντάδων εκατομμυρίων χρόνων εξελικτικής ιστορίας.

Σύμφωνα με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, «η βιοποικιλότητα επηρεάζει τη λειτουργία και τη δυναμική των οικοσυστημάτων και ως εκ τούτου ζωτικής σημασίας υπηρεσίες και αγαθά από τα οποία εξαρτάται η υγεία και η ευημερία, όπως η διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους, η παραγωγή τροφίμων, η ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων, η ποιότητα της ατμόσφαιρας, η παραγωγή φαρμάκων και βεβαίως, η ρύθμιση του κλίματος». Δεν είναι λοιπόν καθόλου υπερβολή να πούμε ότι η Βιοποικιλότητα είναι μια έννοια ταυτόσημη με την ύπαρξή μας.

Δρ. Νίκος Χ. Κούτσιας

Λέκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων